Κάπως σαν παραμύθι, σαν γλαφυρή ιστορία, που ανάγεται σε μακρινούς αιώνες, ξεκίνησε η περίπτωση "Καπνός"! Ένα απλό, ταπεινό χόρτο που έμελλε να διαδραματίσει τον πιο αποτρόπαιο ρόλο στις γενεές του μεταγενέστερου και κυρίως του σύγχρονου κόσμου. Οι άνθρωποι της συνοδείας ...
του Κολόμβου είχαν για πρώτη φορά την παράξενη εμπειρία να παρακολουθήσουν έκπληκτοι την "τελετουργία" του καπνίσματος μεταξύ των ιθαγενών στους νέους τόπους, που ανακάλυπταν και εξερευνούσαν. Τα νέα έφθασαν στην Ευρώπη με λεπτομερείς περιγραφές του αλλόκοτου και πρωτοφανούς αυτού γεγονότος. Αργότερα η χρήση του καπνού στην Ευρώπη ξεκινάει σαν ένα δώρο προς μια βασίλισσα - από το Γάλλο διπλωμάτη Nicot προς την Αικατερίνη των Μεδίκων - δώρο ασυνήθιστο, ένα χόρτο, για να κατευνάσει τους πονοκεφάλους της. Ένα χόρτο με διαφορετικές ιδιότητες και τολμηρές επεμβάσεις στη ανθρώπινη ζωή! Αυτό το χόρτο λες και είχε την τύχη και την τιμή να γίνεται Βασιλικό δώρο κι αυτή τη φορά από τους Ισπανούς προς τον Κάρολο.
Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι τα φύλλα του καπνού των Ιθαγενών και η συνήθειά τους να τα καπνίζουν θα έμπαιναν σε βασιλικά παλάτια, στα πλουσιότερα σαλόνια και στην αριστοκρατία της Ευρώπης. Εκλεκτές ποικιλίες πούρων και σιγαρέτων είχαν τιμητική θέση μέσα σε χρυσές, αργυρές και βελούδινες θήκες σαν πολύτιμα δώρα προς μεγάλες προσωπικότητες. Ακόμα κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί, ότι το ταπεινό αυτό φυτό των ιθαγενών θα έπαιρνε τέτοιες διαστάσεις, επεκτάσεις και προεκτάσεις στη ζωή των ανθρώπων τόσους αιώνες μετά και ούτε σήμερα ακόμη συνειδητοποιούμε ότι έχει καταδυναστεύσει τον κόσμο και έχει γίνει η μάστιγα του αιώνα μας.
Γι' αυτό οι πολιτισμένοι λαοί άρχισαν να στοχεύουν στην ενημέρωση για την πρόληψη και παύση του καπνίσματος, που θεωρείται πια μια συνήθεια αναχρονιστική, περιθωριοποιημένη και κιτς και συνδέεται μόνο με τον όλεθρο και την καταστροφή του ανθρώπινου οργανισμού, αφού δεν φέρνει τίποτε άλλο, παρά μόνο την εξάρτηση, την αρρώστια και το θάνατο.
Το κάπνισμα είναι μία συνήθεια, που ξαφνιάζει και αναστατώνει τον ανθρώπινο οργανισμό, τον δυσκολεύει και τον καταπονεί μέχρι να την υιοθετήσει, διότι είναι ξένη προς τις φυσιολογικές, βιολογικές λειτουργίες του οργανισμού. Δεν είναι λειτουργία, που έχει προβλέψει η Φύση, αλλά συνήθεια, που έχει επινοήσει ο άνθρωπος και μάλιστα από την εποχή, που ζούσε ακόμη σε σχεδόν πρωτόγονη κατάσταση. Παρά ταύτα όμως, όταν ο οργανισμός εθιστεί στον καπνό, τον κάνει αδιάσπαστο μέρος της ζωής του και δυσκολεύεται μετά να απαλλαγεί. Η σύγχρονη επιστήμη και ο σημερινός πολιτισμός μας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.
Ο καπνός και πληθυντικός τα καπνά είναι είδος του φυτού "Νικοτιανή", που οφείλει το όνομα της στον Γάλλο πρεσβευτή Ιωάννη Νικότ (Nicot), που την εισήγαγε και τη διέδωσε στη Γαλλία το 1560. Ο καπνός κατάγεται από την Αμερική και ειδικότερα από περιοχές νοτιότερα από το Μεξικό. Αρχαιολογικές έρευνες διαπίστωσαν ότι εκεί η χρήση του καπνού ήταν γνωστή 500 χρόνια πριν από την ανακάλυψη της Αμερικής. Η είδηση περί καπνού και χρησιμοποιήσεώς του έφθασε στην Ευρώπη από το περιβάλλον του Κολόμβου.
Το 1492 εξερευνώντας την Κούβα συνάντησαν Ιθαγενείς, που εισέπνεαν τον καπνό από καιγόμενα φύλλα. Επίσης, ο ιεραπόστολος Ραμόνο Πόντε, που συνόδευε τον Κολόμβο στο δεύτερο ταξίδι του (1494-96), παρατήρησε ότι οι Ιθαγενείς εισέπνεαν σκόνη καπνού και έκανε σχετικές ανακοινώσεις προς τον Πέτρο της Βερώνης το 1511. Ακόμα, το 1502 οι Ισπανοί στα παράλια της Ν. Αμερικής παρατήρησαν μεταξύ των κατοίκων τη συνήθεια του μασήματος των φύλλων του καπνού.
Οι Ιθαγενείς πολλές φορές χρησιμοποιούσαν ξύλινη σύριγγα σε σχήμα διχάλας (Υ), ώστε από τα δύο άκρα, τυλιγμένα με φύλλο αραβοσίτου, να εισπνέουν .Στην Ευρώπη ο καπνός μεταφέρθηκε από τους Ισπανούς το 1519. Στη Γαλλία αναπτυσσόταν το 1556. Στην Ιταλία καλλιεργήθηκε το 1575. Οι Σάξονες καλλιέργησαν τον καπνό το 1613. Στην Ολλανδία καλλιεργήθηκε το 1615. Στην Ελλάδα μεταφέρθηκε ο καπνός στα τέλη του 16ου αιώνα. Στα μέσα του ΙΖ' αιώνα ο καπνός ήταν γενικά διαδεδομένος στη Δύση.
Η καλλιέργεια του καπνού στην Αγγλία απαγορευόταν μέχρι το 1910, παρόλο που η εισαγωγή της συνήθειας του καπνίσματος στην Ευρώπη οφείλεται στους Αγγλους, που το 1586 από την αποικία τους, τη σημερινή Βιργινία της Αμερικής, έφεραν υλικό και όργανα καπνίσματος στον Ουώλτερ Ρώλι (Raleigh). Οι άποικοι, που ο Ρώλι εγκατέστησε στη Βιργινία, άρχισαν τη συστηματική καλλιέργεια του καπνού στην Αμερική.
Το 1636 Ισπανοί έφεραν τη συνήθεια της εισπνοής καπνού στην Ιταλία, που αμέσως ο Πάπας Ουρβάνος Η' απαγόρευσε με εγκύκλιο για ένα περίπου αιώνα, έως το 1724. Στο διάστημα του ΙΖ' αιώνα το κάπνισμα διαδόθηκε ταχύτητα σε όλο τον κόσμο, παρά τις απαγορεύσεις της Πολιτείας και της Εκκλησίας. Έκτοτε σταδιακά οι χώρες η μία μετά την άλλη επιδόθηκαν στην εκμετάλλευση του καπνού με εργοστάσια, βιομηχανίες, ταμεία, γραφεία, εμπορία, εξαγωγές, εισαγωγές κ.λ.π. Στην Ελλάδα τις πρώτες σιγαροποιητικές μηχανές εισήγαγαν το 1909 οι βιομήχανοι Βάρκας και Καραβασίλης.
Ο πολυσυζητημένος καπνός είναι φυτό ετήσιο, ποώδες και φθάνει έως το ύψος των 3 μέτρων. Ο καρπός του είναι κάψα. Τα άνθη σχηματίζουν ταξιανθία στην κορυφή του βλαστού, είναι συμπέταλα, πενταμερή, κοκκινωπά ή λευκά ή κιτρινοπράσινα ανάλογα με την ποικιλία. Τα φύλλα είναι απλά με ή χωρίς μίσχο, χνουδωτά και γλοιώδη.
Η μεγάλη σημασία εστιάζεται στα φύλλα του καπνού, τα οποία περιέχουν κυρίως δύο ιδιάζουσες ουσίες πάρα πολύ δραστικές, την νικοτίνη και την νικοτιανίνη. Η ναρκωτική επίδραση των φύλλων του καπνού οφείλεται στην νικοτίνη, η οποία είναι αλκαλοειδές υγρό, άχρωμο και δηλητηριώδες σε τέτοιο βαθμό ώστε μία σταγόνα αρκεί για να θανατώσει ένα σκύλο μετρίου μεγέθους. Γι' αυτό άλλωστε χρησιμοποιείται κατά διαφόρων ζωικών και φυτικών ασθενειών.
Στην κτηνιατρική χρησιμοποιείται σαν ισχυρό φάρμακο κατά των παρασίτων του δέρματος (ψύλλων, κοριών, τσιμπουριών κ.λ.π.) και μάλιστα αναμεμειγμένη με νερό. Το απόβρεγμα του καπνού χρησιμοποιείται ως εντομοκτόνος ουσία, το δε αφέψημα των καπνόφυλλων καταπολεμά την αρρώστια "μελίγκρα". Η μελίγκρα ακόμη καταπολεμείται με καθαρή διάλυση νικοτίνης. Την ναρκωτική αυτή επίδραση των φύλλων του καπνού δέχεται ο καπνιστής, αφού τα φύλλα ξηραθούν και επεξεργαστούν κατάλληλα. Έχουν επινοηθεί διάφοροι τρόποι για τη χρήση των φύλλων του καπνού: α) τα καπνίζουν ως βιομηχανοποιημένα σιγαρέτα, πούρα, καπνό σιγαρέτων, καπνό με καπνοσύριγγες, καπνό με φιαλοσύριγγες β) τα εισπνέουν από τη μύτη και γ) τα μασούν στο στόμα, ανάλογα με τις ποικιλίες και επεξεργασίες.
Το φυτό και ο αποθηκευμένος καπνός περνούν από διάφορες διαδικασίες: τα φυτά σπέρνονται με σπόρο σε προφυλαγμένα σπορεία. Μόλις αποκτήσουν 4-6 φύλλα μεταφυτεύονται στον αγρό. Η ωρίμανση των φύλλων αρχίζει μετά από 2 μήνες και γίνεται η συγκομιδή ξεκινώντας από τα χαμηλότερα φύλλα, που ωριμάζουν νωρίτερα. Τα ώριμα φύλλα διακρίνονται από κίτρινες, μεγάλες κηλίδες και μαζεύονται προ της ανατολής του ήλιου. Η τελείωση της ωρίμανσης (ίδρωμα) γίνεται μέσα σε αποθήκες, όπου τα φύλλα στοιβάζονται και σκεπάζονται. Μετά περνιούνται σε ράμμα (ορμαθός) από τη βάση τους για να αποξηρανθούν σε ξηραντήρια (λιάστρες) και να γίνουν κατακίτρινα.
Γύρω στο Νοέμβριο τα ξηρά φύλλα νοτίζουν και έτσι συσκευάζονται σε δέματα, χωρίς να θρύβονται. Από εδώ θα βγουν τα βιομηχανοποιημένα προϊόντα, των οποίων η προβολή και η διαφήμιση ενθαρρύνει και προάγει την κατανάλωση, πείθοντας και παρασύροντας τους πολίτες να γίνουν οπαδοί της ολέθριας αυτής συνήθειας και μόνο το Υπουργείο Υγείας προειδοποιεί ότι το προϊόν βλάπτει σοβαρά την υγεία. Παρήγορο είναι ότι πολλοί καπνιστές αναζητούν τρόπους και μεθόδους (φίλτρα κ.α.) για να περιορίσουν ή να απαλλαγούν από τη βλαβερή ουσία.
Μετά από τη διάδοση της καλλιέργειας και της χρήσης του καπνού ανά τον κόσμο, μετά από το άνοιγμα της διεθνούς αγοράς, τη δημιουργία οργανισμών υποστήριξης και την αλόγιστη διαφήμιση, σήμερα λόγω των βλαβών, των ενοχλήσεων και των σοβαρών ασθενειών, που διαπιστωμένα επιφέρει στον ανθρώπινο οργανισμό το κάπνισμα, ιδρύονται σε όλες τις προηγμένες χώρες Σύλλογοι, Οργανισμοί, Σύνδεσμοι, Κέντρα Έρευνας, Κέντρα Μέσων και Πόρων, γίνονται Συνέδρια από πολλούς φορείς και επιστήμονες με προσπάθεια την ενημέρωση για την αποφυγή ή την παύση της καταστροφικής αυτής συνήθειας.
Εξαιτίας του καπνίσματος, συχνά παρουσιάζονται στον ανθρώπινο οργανισμό φαινόμενα εξαιρετικά ή ανεπανόρθωτα βλαπτικά. Πολύ σοβαρή επιβάρυνση δημιουργείται στους βρόγχους και στους πνεύμονες. Συμβαίνουν οργανικές παθήσεις της καρδιάς, ιδίως στηθάγχη. Οι ουσίες του καπνού απορροφώνται και με το αίμα φθάνουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα και έτσι επιδρούν στη διάθεση και τη φαντασία.
Οι καπνιστές υποφέρουν από τρεμούλιασμα των άκρων, ιλίγγους, νευραλγίες ιδίως βραχιόνων και ώμων, εγκεφαλική υπεραιμία με βάρος και ζάλη, παλμούς, πόνους στομάχου, εντέρων, επίμονη δυσκοιλιότητα, τοπικό ερεθισμό στα χείλη, στο στόμα, στη γλώσσα, φαρυγγίτιδα, διατάραξη της όρασης (νικοτινική αμβλυωπία), αλλοιώσεις της γεύσης, της ακοής, της όσφρησης, αμβλύτητα της μνήμης ιδίως των λέξεων, μείωση της αντοχής και της αντίστασης του οργανισμού κ.α. επικίνδυνα για την υγεία και τη ζωή.
Γενικά ο οργανισμός πάσχει, επειδή το κάπνισμα επιφέρει χρόνια δηλητηρίαση με τη νικοτίνη. Επίσης, στους καπνιστές μειώνεται η καλή χοληστερίνη (H.D.L.) με συνέπεια να αυξάνεται ο κίνδυνος αρτηριοσκλήρυνσης.
Η Ιστορία του Καπνού στην Ελλάδα
Η καλλιέργεια του καπνού έφτασε στην Ελλάδα από τον Πόντο και από τα παράλια της Μικράς Ασίας. Στην αρχή καλλιεργή8ηκε στην Ανατολική Μακεδονία και στη συνέχεια διαδόθηκε και στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας. Σημαντικά ιστορικά στοιχεία για την καλλιέργεια του καπνού και τη σημασία της κατά το το 18ο και 19ο αιώνα, αναφέρονται στο έργο του Δημητρίου Ζωγράφου "Η ιστορία της Ελληνικής Γεωργίας". Τα στοιχεία αυτά που σε μεγάλο βαθμό αντλούνται από το βιβλίο του Γάλλου Μποζούρ "Πίναξ του Εμπορίου της Ελλάδος" (1978), προέρχονται δε από τις περιηγήσεις του στην Ελλάδα κατά το 18ο αιώνα και πριν την Ελληνική Επανάσταση. Χαρακτηριστικά ο Μποζούρ, αναφερόμενος στα καπνά της Μακεδονίας, σημειώνει: "Ο καπνός είναι, μετά το βαμβάκι, ο πλουσιότερος κλάδος της Ελληνικής εξαγωγής. Αι καπνοφυτείαι καταλαμβάνουν το 1/8 των καλλιεργησίμων γαιών και δίνουν πόρον ζωής εις 20.000 οικογένειας. Η Μακεδονία είναι, εις όλον τον κόσμον, χώρα η κατ' εξοχήν κατάλληλος για την καπνοκαλλιέργεια, παράγει δε 11.200 μπάλλες καπνού" και συνεχίζει: "Γη καπνοφυτεμένη, δίδει κατ' έτος ακαθάριστον προϊόν συνήθως διπλάσιον εκείνου που δίδει η σιτοκαλλιέργεια, αλλά η καλλιέργεια και η περιποίησις του καπνού απαιτούν φροντίδας αι οποίαι ελαττώνουν πολύ τας οφελείας του καπνοφυτευτού. Και μολονότι δεν διακρίνονται ούτοι, ούτε δια τας οικονομικάς ανέσεις των, ούτε δια την ευκολίαν καταβολής των φόρων, εν τούτοις προτιμούν γενικώς την καπνοκαλλιέργειαν από τη σιτοκαλλιέργειαν. Αι γαίαι προς καπνοπαραγωγήν πωλούνται ακριβότερον, πρέπει λοιπόν να παράγουν πλειότερον από τους σιτοπαραγωγούς". Μετά την Ελληνική Επανάσταση, η παραγωγή του καπνού έφτασε μόλις τους 500-600 τόννους, η ανοδική όμως πορεία και εξέλιξη της καλλιέργειας συνετέλεσε ώστε μέχρι το 1912 η παραγωγή του καπνού να φτάσει τους 12.000 τόννους. Με την απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Θράκης, συνεχίστηκε η αυξητική πορεία της παραγωγής. Φαίνεται όμως ότι η οικονομική και κοινωνική σημασία της καλλιέργειας θεμελιώνεται με τη Μικρασιατική καταστροφή και τον εποικισμό των προσφύγων. Με βάση τα στατιστικά στοιχεία της περιόδου εκείνης, η παραγωγή καπνού από τις 28.000 τόννους κατά το 1920-22, έφτασε τις 56.000 τόννους το 1923, δηλαδή διπλασιάστηκε. Ο κοινωνικός και οικονομικός ρόλος της καπνοκαλλιέργειας την περίοδο εκείνη, αντανακλάται στο παρακάτω απόσπασμα: "Εάν δεν υπήρχε ο καπνός, δε θα ήτο δυνατόν να αντιμετωπιστεί το δημογραφικό πρόβλημα, το οποίον προέκυψεν μετά την Μικρασιατικήν συμφοράν. Ο εποικισμός της Μακεδονίας και της Θράκης κατά το 1922, εστηρίχθη μόνο εις τον καπνόν" (Πρακτικά Βουλής, συνεδρίαση 18/4/46). Μετά το Β' Παγκόσμιο πόλεμο, ο καπνός συνέχισε να αποτελεί σημαντικό προϊόν και να κατέχει εξέχουσα κοινωνική, συναλλαγματική και δημοσιονομική σημασία. Συγκεκριμένα, στη δεκαετία του '50, αν και η καλλιεργούμενη έκταση με καπνό αντιστοιχούσε κατά μέσο όρο στο 5% της συνολικής καλλιεργούμενης έκτασης της χώρας, ο καπνός εξασφάλιζε απασχόληση και εισόδημα σε περίπου 200 χιλιάδες οικογένειες καπνοπαραγωγών και δημιουργούσε πρόσθετη απασχόληση σε 40.000 καπνεργάτες και σε 10.000 άτομα απασχολούμενα επιπλέον με τις καπνοβιομηχανίες και το καπνεμπόριο. Παράλληλα ο καπνός αποτελούσε το σημαντικότερο εξαγώγιμο προϊόν της Ελληνικής Οικονομίας στην περίοδο εκείνη. Το 1954, οι εξαγωγές της χώρας έφτασαν τα 151 εκ. δολάρια, εκ των οποίων το 50% περίπου προήρχετο από τις εξαγωγές καπνού. Ο καπνός, όπως προκύπτει και από τα παραπάνω ιστορικά στοιχεία, υπήρξε διαχρονικά παραδοσιακό και σημαντικής σημασίας προϊόν για την Ελληνική Γεωργία. Βασικά αίτια που ευνόησαν την εξάπλωστη της καπνοκαλλιέργειας θεωρούνται αφ' ενός μεν οι ευνοϊκές εδαφοκλιματολογικές συνθήκες της χώρας, αφ' ετέρου δε τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά της Ελλινικής Γεωργίας και συγκεκριμένα ο μικρός κλήρος και η πλεονάζουσα εργασία στο γεωργικό τομέα. Οι ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις της καπνοκαλλιέργειας σε εργασία, εξασφάλιζαν απασχόληση και σημαντικό αριθμό ημερομισθίων στις γεωργικές οικογένειες, δεδομένου ότι όπως αναφέρεται, σχεδόν τα 2/3 του κόσοτυς παραγωγής του καπνού ήταν κόστος ημερομισθίων. Η καλλιέργεια του καπνού στην Κρήτη χρονολογείται πριν από το 1810. Ο καπνός πο φυτεύθηκε και καλλιεργήθηκε στην Κρήτη έγινε με προμήθεια σπόρων κατόπιν κυβερνητικής μερίμνης. Ο παραγόμενος καπνός δεν ήταν εκλεκτής ποιότητας, αλλά κατώτερης. Γι' αυτό όσοι παράγαγαν καπνό στο νησί τον αναμείγνυαν με άλλον καλύτερης ποιότητας, ώστε να γίνει κατάλληλος για κάπνισμα. Μετά το 1800 στην Κρήτη ήταν αρκετά διαδεδομένος ο ταμπάκος, ο οποίος και καλλιεργείτο ευρέως. Ο καλύτερος όμως ταμπάκος ερχόταν από τη Βηρυτό και τη Σάιντα (Σιδώνα) της Συρίας, μέσω της Κύπρου. Ο ντόπιος πληθυσμός χρησιμοποιούσε ναργιλέδες που έφερναν και πουλούσαν οι έμποροι από την Κωνσταντινούπολη. Οι Τούρκοι, που κατοικούσαν στην Κρήτη, ήταν πιο θεριακλήδες, γι' αυτό και δεν κάπνιζαν εύκολα όταν ο σωλήνας του ναργιλέ ήταν κοντός. Η συνήθεια που επικρατούσε στο νησί, ήταν μόλις έρθει καινούργιος επισκέπτης να του προσφέρουν ναργιλέ και καφέ. Μια συνήθεια που κράτησε πάνω από έναν αιώνα. Αρκετοί από τους πλούσιους κάπνιζαν επίσης τσιμπούκι. Διαδεδομένος ήταν επίσης ο καπνός και στο γυναικείο πληθυσμό που κάπνιζε μετά μανίας, αλλά και στα αμούστακα παιδιά. Στους καφενέδες, όπου σύχναζαν και ραχάτευαν όλη μέρα ήταν ο μόνιμος σύντροφος τους μαζί με την τόμπολα.  Το πρώτο εργοστάσιο καπνού έγινε από τον R. Kruger (ο οποίος ασχολήθηκε με πολλές δραστηριότητες, τόσο στα Χανιά, όσο και στο Ηράκλειο και ήταν και ένας από τους πρώτους φωτογράφους της Κρήτης), το 1875, στα Χανιά. Ο R. Kruger τύπωσε μάλιστα και καρτ-ποστάλ, όπου διαφήμιζε τα τσιγάρα και ταμπάκος που παρήγαγε στο εργοστάσιό του και διέθετε στην αγοράτης Κρήτης. Στον Ρέθυμνον σεν είχε κανένα καπνεργοστάσιο, απ' όσο τουλάχιστον μου είναι γνωστό. Είχε όμως αρκετούς καπνέμπορους και καπνοπώλες. Ένας από τους πρώτους καπνοπώλες του Ρεθύμνου ήταν το διάστημα αυτό ο Ανδρέας Α. Βεργίτσης. Το καπνοπωλείο του βρισκόταν στη θέση "Βρυσσαλάκια" και απ' όσα στοιχεία έχω πρέπει να το άνοιξε πριν από το 1880. Το 1883 αναγκάζεται να βάλει πωλητήριο στην εφημερίδα "ΝΕΟΣ ΡΑΔΑΜΑΝΘΥΣ", Σάββατο 15/6/1883. Το πωλητήριο αυτό έλεγε: "ΕΙΔΟΠΟΙΗΣΙΣ. Ένεκα τινών υποθέσεων μου αναγκάζομαι να πωλήσω το καπνοπωλείον μου ευρισκόμενον εις θέσιν Βρυσσαλάκια με 8 μηνών ενοίκιον και φόρον καπνού. Οι βουλόμενοι να απευυνθήτωσιν εις εμέ. Ρεθύμνη τη 25η Ιουνίου 1883. Ανδρέας Α. Βεργίστης". Την ίδια εποχή στην Κρήτη έφθανε ο Βολιώτικος καπνός, που ονομαζόταν έτσι γιατί φορτώνονταν από το λιμάνι του Βόλου και ήταν συνήθως της Λαμίας και των Φαρσάλων. Τον εισαγώμενο αυτό καπνό που έφερναν οι έροι, τον έπαιρναν οι καπνοπώλες που μέσω των καπνοκοπτών τον έκοβαν με το χαβάνι και τον πουλούσαν μετά χύμα. Κάθε καπνοπώλης έκανε όπως ήταν φυσικό και τη δική του ανάμειξη, γι' αυτό υπήρχαν στο εμπόριο πολλών ειδών χαρμάνια Οι καπνιστές αγόραζαν τον χύμα καπνό και μαζί λεπτά φύλλα τσιγαρόχαρτου, συνήθως καλλιτεχνιμένου, όπου τον έστριβαν και έφτιαχναν τα τσιγάρα τους. Αρκετά από τα φύλλα του τσιγαρόχαρτου που κυκλοφορούσαν στο εμπόριο είχαν έντυπη τη μορφή του Ελευθέριου Βενιζέλου. Αργότερα τα καπνεργοστάσια τύπωσαν πακέτα με διάφορες καλλιτεχνικές παραστάσεις και τα σήματα της επιχείρησής τους, καθώς και μικρές κάρτες, σε λεπτό χαρτί με τις μορφές των αγωνιστών, που τις έβαζαν μέσα στα πακέτα, τραβώντας την προσοχή και των μη καπνιστών, που τις μάζευαν για συλλογή. Τέτοια φύλλα τσιγαρόχαρτου και κάρτες υπάρχουν στη συλλογή της Δανδολείου Βιβλιοθήκης. Ο Ρέθυμνος ερχόταν πρώτος στην παραγωγή του καπνού. Ενός καπνού ελαφρώς μυρωδάτου, τον οποίο δεν κατανάλωναν οι ντόπιοι και γινόταν εξαγωγή του. Αργότερα άνοιξαν οι μεγάλες καπνοβιομηχανίες της Ελλάδας, εκτοπίζοντας σιγά-σιγά τα ντόπια, κλείνοντας οριστικά και την ιστορία του καπνού στον Ρέθυμνον και στην Κρήτη. |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου